Postępowanie Mandatowe
Postępowanie mandatowe jest postępowaniem zastępczym w stosunku do postępowania przed sądem w sprawach o wykroczenie, jednak warunkiem jego stosowania jest zgoda wyrażona przez sprawcę popełnionego czynu. W przypadku odmowy przyjęcia mandatu funkcjonariusz zmuszony jest skierować wniosek o ukaranie do sądu. Postępowanie mandatowe jest możliwe najbardziej uproszczonym trybem postępowania w sprawach o wykroczenie, dającym gwarancję szybkiego ukarania sprawcy.
Kiedy można wystawić mandat karny?
Zgodnie z art. 97 ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1124 z późn. zm.), funkcjonariusz może nałożyć grzywnę w drodze mandatu jedynie, gdy:
1) schwytano sprawcę wykroczenia na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia,
2) (uchylony),
3) stwierdzi popełnienie wykroczenia, w szczególności za pomocą przyrządu kontrolno-pomiarowego lub urządzenia rejestrującego, a sprawca nie został schwytany na gorącym uczynku lub bezpośrednio potem, i nie zachodzi wątpliwość, co do sprawcy czynu.
Funkcjonariusz nakładający karę ma obowiązek wskazać jej wysokość, musi również określić, co stanowiło wykroczenie, jego kwalifikacje prawną oraz czas i miejsce jego popełnienia.
Do obowiązku funkcjonariusza należy również poinformowanie sprawcy wykroczenia o prawie odmowy przyjęcia mandatu karnego i skutkach prawnych, jakie niesie odmowa.
Rodzaje mandatów karnych
Mandat gotówkowy, może zostać nałożony na osobę czasowo przebywająca na terytorium Rzeczpospolitej lub nieposiadającą stałego miejsca pobytu czy zamieszkania. Mandat wydawany jest sprawcy wykroczenia po uiszczenia grzywny przez funkcjonariusza, który go nałożył. Ukarany otrzymuje odcinek „C” formularza mandatu. Mandat staje się prawomocny z chwilą uiszczenia grzywny funkcjonariuszowi.
Mandat Kredytowany, nałożyć można na osobę niepodlegającą ukaraniu mandatem gotówkowym albo mającą miejsce stałego zamieszkani bądź pobytu na terytorium innego niż Polski państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Funkcjonariusz zobowiązany jest poinformować o obowiązku uiszczenia opłaty w terminie 7 dni od daty przyjęcia mandatu (art. 98 § 3 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia). W przypadku nieuiszczenia opłaty we wskazanym terminie jej ściganie następuje w drodze egzekucji administracyjnej (art. 100 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia).
Ukarany otrzymuje odcinki: A, B, C formularza mandatu karnego. Mandat staje się prawomocny z chwilą odbioru jego pokwitowania.
Mandat zaoczny, wydawany jest w momencie stwierdzenia wykroczenia, którego sprawcy nie zastano na miejscu jego popełnienie, gdy nie ma wątpliwości, co do tożsamości sprawcy. Funkcjonariusz pozostawia mandat w takim miejscu, aby sprawca wykroczenia mógł go niezwłocznie odebrać. Jednocześnie informuje o terminie7 dni od daty wystawienia mandatu, w których to trzeba uiścić grzywnę oraz o konsekwencjach nie opłacenia mandatu. Mandat staje się prawomocny w chwili uiszczenia grzywny we skazanym miejscu i czasie.
Czy można odmówić przyjęcia mandatu karnego?
Funkcjonariusz nakładając grzywnę obowiązany jest określić jej wysokość, wykroczenie zarzucone sprawcy wykroczenia oraz poinformować sprawcę wykroczenia o prawie odmowy przyjęcia mandatu karnego i o skutkach prawnych takiej odmowy.
Wysokość grzywny w postępowaniu mandatowym
Zgodnie z art.96 § 1 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia:
- w postępowaniu mandatowym można nałożyć grzywnę w wysokości do 500 złotych;
- w przypadku zbiegu przepisów ustawy (gdy czyn sprawcy wyczerpuje znamiona wykroczeń określonych w dwóch lub więcej przepisach ustawy i wszystkie są poddane postępowaniu mandatowemu - art. 91§1 Kodeksu wykroczeń) – do 1000 złotych.
Wysokość grzywien nakładanych za wybrane wykroczenia określa załącznik do Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów* z dnia 24 listopada 2003 r. w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń, tak zwany taryfikator.
UWAGA! Sąd nie ma takich samych ograniczeń, jakie są nałożone na funkcjonariusza w postępowaniu mandatowym. Oznacza to, że może nałożyć surowszą karę, nawet do 5 tysięcy złotych.
Nieopłacenie mandatu karnego w terminie 7 dni
W przypadku nieuiszczenia w wyznaczonym terminie grzywny nałożonej mandatem funkcjonariusz występuje do sądu z wnioskiem o ukaranie. We wniosku jest podana jest przyczyna; brak opłacenia grzywny lub odmowa jej przyjęcia. Następnie w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji egzekwowanie są kary pieniężne.
Mandat karny nałożony przez Strażnika Miejskiego stanowi dochód jednostki samorządu terytorialnego, to jest Miasta Przemyśla.
Czy da się unieważnić mandat karny?
Zgodnie z art. 100 § 1 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, mandat karny, który jest prawomocny, podlega niezwłocznie uchyleniu, jeżeli grzywnę nałożono za czyn niebędący czynem zabronionym, jako wykroczenie, albo na osobę, która popełniła czyn zabroniony przed ukończeniem 17 roku życia, albo, gdy ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia wykroczenia z przyczyn, o których mowa w art. 15- 17 Kodeksu wykroczeń.
Kto może wnioskować o uchylenie mandatu karnego?
Uchylenie mandatu następuje na wniosek ukaranego, jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna prawnego. Nie może być on jednak złożony później niż w terminie 7 dni od uprawomocnienia się mandatu, na wniosek organu, którego funkcjonariusz nałożył karę lub z urzędu.
Kto może uchylić mandat karny?
Organem uprawnionym do uchylenia prawomocnego mandatu karnego jest – zgodnie z art. 101 § 2 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia- sąd właściwy (rejonowy) do rozpoznania sprawy, na którego obszarze działania została nałożona grzywna.
W przedmiocie uchylenia mandatu karnego sąd orzeka na posiedzeniu. W posiedzeniu ma prawo uczestniczyć ukarany, organ, który lub którego funkcjonariusz nałożył grzywnę w drodze mandatu, albo przedstawiciel tego organu oraz ujawniony pokrzywdzony. Przed wydaniem postanowienia sąd może zarządzić stosowne czynności w celu sprawdzenia podstaw do uchylenia mandatu karnego.
Zgubiłeś/zniszczyłeś/straciłeś odcinki formularza mandatu karnego?**
Dane do przelewu - Uiszczenie grzywny nałożonej w drodze mandatu karnego kredytowanego:
Nr konta: 89 1560 0013 2787 7120 6000 0003 VeloBank
Urząd Miasta
ul. Wodna 11
37-700 Przemyśl
Tytułem: Rachunek Mandaty (dopisać serię, numer mandatu oraz dane ukaranego: imię, nazwisko, adres) ***
